Ziemia chrzanowska znajduje się w południowej części Polski, w północno-zachodnim regionie Małopolski pomiędzy ziemią krakowską a Śląskiem, na styku Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Śląskiej, częściowo obejmując rejon Jurajskich Parków Krajobrazowych (rudniańskiego i tenczyńskiego).
Ziemia chrzanowska należy do regionów o trwałych korzeniach historycznych, nieodłącznie związanych z dziejami Polski. Od XIV wieku do 1795 roku stanowiła ona cześć województwa i powiatu krakowskiego, w kolejnych okresach przechodząc różnego rodzaju przekształcenia terytorialne i podziały administracyjne.
Współcześnie termin „ziemia chrzanowska” utożsamiany jest z obszarem powiatu chrzanowskiego utworzonym wraz z ostatnią reformą administracyjną 1 stycznia 1999 roku, przywracającą powiaty w kraju. Do największych miejscowości powiatu chrzanowskiego należą Chrzanów, Alwernia, Babice, Libiąż i Trzebinia.
Ziemia chrzanowska zaliczana jest do najpiękniejszych gmin zachodniej części Województwa Małopolskiego. Gmina Chrzanów zajmuje powierzchnię 79,44 km2. Tworzy ją miasto Chrzanów oraz sołectwa Balin, Luszowice, Pogorzyce, Płaza, Źrebce i Okradziejówka. Chrzanów graniczy z gminami: Jaworznem, Trzebinią, Libiążem, Babicami i Alwernią.
Ziemia chrzanowska od wieków należała do ważnych ośrodków gospodarczych i administracyjnych Małopolski. Leży ona na styku kultur Śląskiej i Małopolskiej.
O walorach historycznych tego regionu świadczą budowle sakralne, zamki, dwory i rezydencje. Do ważniejszych należą:
• redniowieczny zamek Lipowiec
• Pałac w Płazie wzniesiony około 1830 roku, w miejsce barokowego dworu z ok. 1798 roku (obecnie dom pomocy społecznej) stanowiący własność syna Adama Starzyńskiego – Antoniego
• neoklasyczny pałac Starzeńskich w Kościelcu z przełomu XVIII i XIX wieku (ostatnimi właścicielami do 1939 r. byli hr. Starzeńscy), istniejący do połowy lat 1980-tych
Do głównych ośrodków kulturalnych należą:
• Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich;
• Muzeum Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygięzłowie.
Łowiectwo w dziejach ludzkości należało do najstarszych zajęć życiowych. Na ziemi chrzanowskiej, podobnie jak w innych regionach Polski, pełniło ważną rolę dla egzystencji człowieka we wszystkich okresach dziejów.
Początki aktywności łowieckiej na ziemi chrzanowskiej, udokumentowane źródłami archeologicznymi, wskazują na okres schyłkowego paleolitu i występowanie gromad „łowców reniferów”, zaliczanych do kultury magdaleńskiej (ok. 14,5-15,5 tys. lat temu).
Zapewne zaczątki ludzkiej obecności w rejonie ziemi chrzanowskiej związane są z atrakcyjnością łowiecką jury Krakowsko-Częstochowskiej, licznym występowaniem zwierzyny w jej rejonie oraz warunkami sprzyjającymi łowom.
Również w późniejszych okresach dziejów, łowiectwo obecne było wśród różnych kultur i grup społecznych oraz plemion. Pełniło rolę umożliwiającą zdobycie wartościowego pożywienia, stanowiąc uzupełnianie pokarmu pochodzącego głównie z innych rodzajów gospodarki człowieka (hodowli i chowu zwierząt, pasterstwa oraz rolnictwa).
W czasach poprzedzających ukształtowanie się władzy państwowej łowy nieobjęte były zakazami i normami prawa, a zwierzyna stawała się własnością łowcy. Od czasu utworzenia państwa polskiego i ustanowienia prawodawstwa, łowy zastrzeżone zostały dla panujących i przez stulecia były domeną władców, stanowiąc ich ulubioną rozrywkę (regale łowieckie). Dostojnicy państwowi i kościelni, rycerze i urzędnicy dworscy towarzyszyli władcy w łowach za jego zgodą, a niektórzy z nich, dzięki królewskim przywilejów, także polowali na określone gatunki zwierzyny we własnych dobrach. Na zwierzynę nieobjętą regale panującego, poza dobrami królewskimi zwykle mogli polować także przedstawiciele różnych warstw społecznych, w tym poddani.

Do największych obszarów leśnych ówcześnie zaliczanych do ziemi chrzanowskiej należały Puszcza Dulowska i lasy tenczyńskie. Puszcza Dulowska położona w zachodniej części Rowu Krzeszowickiego, na terenie Jurajskiego Parku Krajobrazowego stanowiła niegdyś puszczańską krainę, ciągnącą się pomiędzy Krakowem a wschodnim krańcem Śląska. Jako rozległy zwarty kompleks leśny tworzyła ona naturalną ostoję dla wielu gatunków zwierzyny, która przemieszczając się zasilała sąsiadujące tereny. Na skutek ekspansji człowieka, urbanizacji i wzrostu zagęszczenia siedzib ludzki, w ciągu wieków następowały znaczne zmiany środowiskowe, wpływające na zmniejszenie powierzchni leśnych i zubożenie zwierzostanów.
Puszcza sąsiadowała bezpośrednio z lasami tenczyńskimi, które stanowiły własność Tęczyńskich, jednego z najznamienitszych rodów magnackich. Siedzibą Tęczyńskich był warowny zamek w Tenczynku wzniesiony ok. 1320 roku . Przedstawiciele rodu z pasja polowali, a zamkowe wnętrza niegdyś bogato zdobiły trofea myśliwskie. Wspaniałe tereny łowieckie wokół zamku, porastały gęste lasy, które obfitowały w zwierzynę. W II połowie XV wieku w pobliżu tenczyńskiego zamku założono jeden z największych w Polsce południowej zwierzyńców – zwany „Lasem Zwierzynieckim”. Na ogrodzonym terenie hodowano zwierzęta łowne i urządzano polowania. Właściciele zamku organizowali wielodniowe łowy, połączone z ucztami i turniejami rycerskimi. Tradycje te podtrzymywali Potoccy. Nieliczne zachowane przekazy wskazują na zainteresowanie władców łowiectwem na ziemi chrzanowskiej, pomimo, że rejon ten nie odznaczał się wyjątkową atrakcyjnością, względem innych królewskich łowisk. Obecność władców Władysława Łokietka, a także Władysława Jagiełły na zamku tenczyńskim zapewne związana była z łowami. Legenda wzmiankuje także o łowach króla Jana III Sobieskiego, który w pobliskich Krzeszowicom – Paczułtowicach, miał odpoczywać na kamieniu podczas polowania na lisy. Być może Sobieski wracając z wyprawy wiedeńskiej zatrzymywał się na zamku w Lipowcu i innych miejscach ziemi chrzanowskiej w celach łowieckich. Zapewne też inni polscy władcy polowali na ziemi chrzanowskiej.
Wzrost zainteresowania łowiectwem nastąpił wraz z zanikiem regale łowieckiego i nabyciem przez szlachtę przywilejów do łowów (przywilej Koszycki). Łowiectwo weszło wówczas do kanonów życia szlacheckiego i właścicieli dóbr ziemskich.
W późniejszym okresie, podobnie jak w innych rejonach Polski, łowy odbywały się w majątkach w południowo wschodnim rejonie ziemi chrzanowskiej rozciągającym się od Puszczy Dulowskiej na północy, po Wisłę na południu. Polowano na polach i lasach, zbiorowo i w pojedynkę, konno, i z podchodu, także z psami, głównie na dziki, jelenie, sarny, zające i lisy. Z przekazów i podań wiadomo, że rejon ziemi chrzanowskiej, a zwłaszcza lasy tenczyńskie i Puszcza Dulowska, znane były z licznego wstępowania dzików, które odznaczały się dużymi rozmiarami. W rejonie tym także okresowo następował wzrost liczebności wilków, które stanowiły plagę i – jak podają kroniki – wręcz zagrożenie dla okolicznej ludności. W bogatych majątkach dla ochrony lasu oraz zwierzyny utrzymywano leśniczych, gajowych oraz straż leśną i łowiecką.
W okresie zaborów Polski (1772-1918) prawo do polowania związane było z posiadaniem własności ziemskiej. Po mimo, że okres ten nie sprzyjał uprawianiu łowiectwa nastąpił wówczas intensywny rozwój życia towarzyskiego i organizacyjnego myśliwych. Wzorem różnych grup społecznych, myśliwi w zaborach tworzyli polskie organizacje łowieckie, u których podstaw, obok krzewienia patriotyzmu, było ideowe propagowanie zasad etycznych i racjonalnego łowiectwa. Do najważniejszych organizacji łowieckich, obejmujących zasięgiem niemal całą Małopolskę (Galicję) należało Galicyjskie Towarzystwo Łowieckie (przemianowane w 1918 r. po odzyskaniu niepodległości na Małopolskie Towarzystwo Łowieckie) z siedzibą we Lwowie. Funkcjonowało ono poprzez Oddział w Krakowie oraz Towarzystwo Łowieckie Województwa Krakowskiego (przemianowane w 1926 roku na Towarzystwo Łowieckie Zachodnio-Małopolskie) w Krakowie zrzeszające towarzystwa łowieckie ziemi krakowskiej.W okresie międzywojennym łowiectwo funkcjonowało na wysokim poziomie. Łowiska stanowiły głównie własność ziemiaństwa. Podstawą prawa do polowania było posiadanie gruntu. W celu wspólnego gospodarowania właściciele ziemscy łączyli tereny, tworząc towarzystwa lub spółki łowieckie.
Źródła historyczne wskazują, że na ziemi chrzanowskiej, co najmniej od 1909 roku do 1939 roku działało Towarzystwo Łowieckie „Diana w Chrzanowie”. Skupiało ono znamienitych członków, przemysłowców i przedstawicieli ziemiaństwa. Członkami towarzystwa byli między innymi Walery Gajewski, Stefan Krzysztoforski, Stanisław Latinek, Bruno Loewenfeld (potomek właściciela Chrzanowa), Franciszek Liberacki, Marian Tada oraz dr Stanisław Wierzbicki. Towarzystwo posiada zasługi dla rozwoju łowiectwa na ziemi chrzanowskiej, odznaczając się poziomem prowadzenia gospodarki łowieckiej, dążąc do poprawy liczebności zwierzyny i jakości zwierzostanów, zubożonych w czasie zaborów oraz podczas I wojny światowej. Towarzystwo jako jedno z pierwszych w regionie podejmowało introdukcję bażantów i kuropatw. O poziomie gospodarki łowieckiej prowadzonej przez towarzystwo świadczyć może wysokie jak na ówczesne czasy zagospodarowanie łowiska w urządzenia łowieckie, których wg źródeł (1939 r.) naliczono ponad 100 sztuk.
Z ziemią chrzanowską nierozerwalnie związana jest postać Adama Starzeńskiego (1872-1956), właściciela dóbr w Płazie i Oblaszkach, a także w Kościelcu. Był wybitnym botanikiem, myśliwym i animatorem łowiectwa w Małopolsce. Zasłużył się między innymi jako inicjator utworzenia w Płazie Oblaszkach pierwszego w Polsce rezerwatu tokowisk cietrzewi (1933 r.).
W 1939 roku w Krakowie utworzony został Oddział Krakowski Polskiego Związku Łowieckiego, do którego przynależały wszystkie organizacje łowieckie Małopolski.
Wybuch II wojny światowej zniweczył osiągnięcia myśliwych w zakresie gospodarki łowieckiej okresu międzywojennego.
Po II wojnie światowej łowiska stanowiące poszczególne gromady dzierżawione były przez osoby prywatne, podobnie jak przed wojną, z wyłączeniem terenów wchodzących w zakres gospodarowania Lasów Państwowych. Na ziemi chrzanowkiej dzierżawy łowisk dokonywał w formie przetargu Starosta Chrzanowski.
W konsekwencji zapowiadanej ustawy łowieckiej (dekretu o prawie łowieckim), celem uzyskania wymaganej powierzchni łowisk, prywatni dzierżawcy łączyli się zawiązując koła łowieckie.
Na ziemi chrzanowskiej, oprócz Koła Łowieckiego „Diana” w Chrzanowie obwody łowieckie dzierżawią:
• Koło Łowieckie „Bażant” w Jaworznie,
• Koło Łowieckie „Cietrzew” w Bolesławiu,
• Koło Łowieckie „Daniel” w Chełmku,
• Koło Łowieckie „Górnicze” w Jaworznie,
• Koło Łowieckie „Jawor” w Jaworznie,
• Koło Łowieckie „Leśnik” w Alwerni,
• Koło Łowieckie „Łoś” w Libiążu,
• Koło Łowieckie „Słonka” w Jaworznie,
• Koło Łowieckie „Słonka” w Trzebini,
• Koło Łowieckie „Żuraw” w Chrzanów.
Tak oto dawne życie myśliwych wpisuje się w dzieje ziemi chrzanowskiej współczesną historię polskiego łowiectwa.